Rapport 25: De coronacijfers: motivatie doet ertoe !

Gepubliceerd op 2 maart 2021

Het Overlegcomité besloot op vrijdag 26/2 om ‘nog niet te beslissen’ en een time-out te nemen om de stijgende infectie- en hospitalisatiecijfers goed te kunnen inschatten. Voor deze stijgende cijfers wordt verwezen naar meer besmettelijke virusvarianten. Dit is natuurlijk een secundaire reden: ook meer besmettelijke varianten zijn in eerste instantie afhankelijk van ons gedrag. En dit gedrag is afhankelijk van motivatie en andere gedragsbepalende factoren. Hier wringt al maanden het schoentje: allerlei strategieën werden al uit de kast gehaald, gaande van motivationele boutades zoals ‘hou vol’ of ‘gebruik je gezond verstand’, angstinductie, dreiging met controle en strenge sancties, tot culpabiliseren omwille van een gebrek aan burgerzin. Helaas was er telkens weinig impact. Er bestaat dan ook geen magische knop om snel even motivatie te stimuleren. Dit vergt een coherent beleid over een langere termijn, geïnspireerd door evidence-based inzichten.

Hopelijk kunnen de nieuwste data van de motivatiebarometer in dit rapport (totale N = 141.340; 68% vrouwen; gemiddelde leeftijd = 50) beleidsmakers overtuigen om hier echt werk van te maken. In deze unieke dataset stellen we vast dat vrijwillige motivatie op een robuuste wijze een piek voorspelt in de positiviteitsratio, in de infectie- en hospitalisatiecijfers én in de mortaliteit. We staren continu naar epidemiologische indicatoren die het resultaat van ons gedrag uit het verleden weergeven, terwijl de factoren die ons gedrag in de toekomst voorspellen nauwelijks aandacht krijgen. De boodschap van deze resultaten is dus glashelder: wil je de epidemiologische cijfers voorblijven in plaats van telkens achterna te lopen, dan dient er ingezet te worden op een motiverende narratief en gedragsondersteunend kader zodat mensen het zelf de moeite vinden om zich aan de maatregelen te houden. We bespreken de verschillende motivationele bouwstenen van zo’n coherent schakelplan om de bevolking perspectief en meer mentale rust te bieden. In dit plan dient de geleidelijke vordering van het vaccinatieprogramma op realistische wijze ingepast te worden.